2023-08-20

Umowa dożywocia, a służebność mieszkania

Umowa o dożywocie jako umowa nazwana została kompleksowo uregulowana w Kodeksie cywilnym w art. 908 – 916 k.c. Wykładnia literalna i systemowa kwalifikują dożywocie jako stosunek zobowiązaniowy, który może zawierać elementy praw ograniczonych rzeczowych np. służebność mieszkania.

Istota dożywocia polega na żądaniu (roszczeniu) przez dożywotnika (zbywcę nieruchomości) zapewnienia mu dożywotniego utrzymania przez osobę (nabywcę nieruchomości), która w zamian za prawo dożywocia nabywa od dożywotnika własność nieruchomości. Umowa dożywocia pod rygorem nieważności musi być sporządzona w formie aktu notarialnego.

Świadczenie dożywocia powinno zaspokajać potrzeby życiowe dożywotnika, w szczególności nabywca nieruchomości powinien:
(i) przyjąć dożywotnika jak domownika i zapewnić mu miejsce do życia,
(ii) dostarczać wyżywienia, ubrania, światła i opału,
(iii) pomóc w opiece i chorobie,
(iv) sprawić pogrzeb według powszechnego zwyczaju.

Strony mogą ustanowić w umowie dożywocia ograniczone prawo rzeczowe w postaci użytkowania, jak również zastrzec służebność osobistą, w tym służebność mieszkania.

Służebność mieszkania jako ograniczone prawo rzeczowe i szczególna postać służebności osobistej, została uregulowana w Kodeksie cywilnym w art. 301 k.c.

Istota służebności mieszkania polega na umożliwieniu uprawnionemu zamieszkiwania w cudzej nieruchomości. Prawo służebności mieszkania ustanawia się w formie aktu notarialnego i ujawnia w dziale III obciążonej nieruchomości.

Podstawową różnicą między omawianymi instytucjami prawnymi jest zakres świadczenia, który w przypadku dożywocia służy zaspokojeniu potrzeb życiowych i utrzymania dożywotnika, a w przypadku służebności ogranicza się do zapewnienia mieszkania w nieruchomości.

Dalsza komparystyka instytucji prawnych:
(i) różny charakter dożywocia (prawo obligacyjne), a służebności mieszkania (ograniczone prawo rzeczowe),
(ii) różna funkcja dożywocia (zaspokojenie potrzeb życiowych), a służebności mieszkania (zapewnienie służebności mieszkania),
(iii) różny zakres świadczenia dożywocia (szerszy), a służebności mieszkania (węższy),
(iv) dożywocie i służebność mieszkania są niezbywalne (uprawnienie do zmiany na rentę dożywotnią w przypadku dożywocia),
(v) dożywocie i służebność mieszkania jako prawa osobiste majątkowe nie podlegają dziedziczeniu.

Konkludując, w przypadku rozporządzania majątkiem trwałym w postaci nieruchomości, rozsądnym rozwiązaniem wydaje się zabezpieczenie własnej egzystencji w opisany wyżej sposób.

20 sierpnia, 2023r.

Więcej
A. Sławińska, Zwięzłe postulaty – Kooperatywy mieszkaniowe – nowe rozwiązanie na rynku nieruchomości 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Projekt nowelizacji ustawy o ochronie zabytków 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Zintegrowany plan inwestycyjny 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Umowa urbanistyczna 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Odmowa odbioru lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego przez nabywcę 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Rejestr urbanistyczny jako nowatorskie narzędzie reformy planistycznej 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Czy przepisy nowej ustawy deweloperskiej mają zastosowanie w przypadku popularnej na rynku nieruchomości praktyki tzw. flippowania? 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Nabycie pierwszej nieruchomości na rynku wtórnym bez podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: „PCC”) 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Usprawnienie procesu inwestycyjno – budowlanego w ramach czerwcowej nowelizacji 2023 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Opłata rezerwacyjna w umowie rezerwacyjnej lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Propozycja nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Program Bezpiecznego Kredytu 2% dla rynku mieszkaniowego (dalej: „Bezpieczny Kredyt”) 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Nowe prawo pierwokupu – Uchwała rewitalizacyjna 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Zmiana rozporządzenia w sprawie warunków technicznych #StopPatodeweloperka 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Lex deweloper – nowelizacja z dnia 17 sierpnia 2023r. 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Renta planistyczna 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Odpowiedzialność cywilnoprawna architekta oraz ubezpieczenie OC 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Odpowiedzialność dyscyplinarna, zawodowa i karna architekta 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Umowa dożywocia, a służebność mieszkania 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Tożsamość treści umowy deweloperskiej z umową ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego i przeniesienia jego prawa własności 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Lex silos, czyli kolejny etap nowelizacji prawa budowlanego 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Certyfikat BREEAM 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Na jakim etapie deweloper powinien doręczyć nabywcy prospekt informacyjny 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Nowelizacja prawa wodnego – gospodarka ściekowa 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Pozwolenie na budowę dla magazynów energii (OZE) 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Metody finansowania przedsięwzięć deweloperskich 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Joint Venture na rynku nieruchomości 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Czy lokale usługowe podlegają reżimowi nowej ustawy deweloperskiej? 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Nowa ustawa deweloperska, a inwestycje budowlane w toku 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Dalsze losy reprywatyzacji i lokatorów warszawskich kamienic 

Czytaj więcej
A. Słowińska, Nowelizacja obszaru oddziaływania obiektu 

Czytaj więcej
A. Sławińska, PROCEDURA WYDANIA POZWOLENIA WODNOPRAWNEGO W PROCESIE INWESTYCYJNO – BUDOWLANYM 

Czytaj więcej
A. Sławińska, Najem instytucjonalny (PRS) 

Czytaj więcej
KONTAKT
WARSZAWA / GDYNIA
[!] WAŻNA INFORMACJA: Spotkanie wyłącznie po uprzednim umówieniu
WARSZAWA
PLAC ZBAWICIELA 2/23
GDYNIA
AL. MARSZ. PIŁSUDSKIEGO 18/4