Zawód architekta polega przede wszystkim na projektowaniu i tworzeniu obiektów budowlanych. Wymaga zorientowania w takich dziedzinach jak urbanistyka, inżynieria, krajobraz czy historia sztuki. Ważna rola w procesie inwestycyjno – budowlanym spowodowała, że charakterystyka odpowiedzialności prawnej architekta rozkłada się następująco:
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA
– podstawą odpowiedzialności zawodowej architektów jest ustawa z dnia 7 lipca 1994r. – Prawo budowlane (Dz. U. 1994 nr 89 poz. 414)(Dalej: „Ustawa” lub „Prawo budowlane”). Zgodnie z treścią art. 95 Prawa budowlanego odpowiedzialności zawodowej podlegają następujące osoby, które:
(i) dopuściły się występków lub wykroczeń określonych Ustawą,
(ii) zostały ukarane w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie,
(iii) wskutek rażących błędów lub zaniedbać, spowodowały zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska albo znaczne szkody materialne;
(iv) nie spełniają lub spełniają niedbale swoje obowiązki;
(v) uchylają się od podjęcia nadzoru autorskiego lub wykonują niedbale obowiązki wynikające z pełnienia tego nadzoru.
Katalog kar z tytułu przewinień na podstawie odpowiedzialności zawodowej architekta:
(i) upomnienie,
(ii) upomnienie z koniecznością złożenia egzaminu,
(iii) czasowy zakaz wykonywania funkcji technicznej z koniecznością złożenia egzaminu zawodowego.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ DYSCYPLINARNA
– podstawą odpowiedzialności dyscyplinarnej architektów jest ustawa z dnia 15 grudnia 2000r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa (Dz. U. 2001 nr 5 poz. 42)(dalej: „Ustawa”). Zgodnie z treścią art. 45 i nast. Ustawy członek izby podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za zawinione naruszenie następujących obowiązków:
(i) przestrzegać przy wykonywaniu czynności zawodowych obowiązujących przepisów oraz zasad wiedzy technicznej,
(ii) przestrzegać zasad etyki zawodowej,
(iii) stosować się do uchwał organów izby,
(iv) regularnie opłacać składki członkowskie.
Katalog kar z tytułu przewinień na podstawie odpowiedzialności dyscyplinarnej architekta:
(i) upomnienie,
(ii) nagana,
(iii) czasowe zawieszenie w prawach członka izby,
(iv) skreślenie z listy członków izby.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA
– podstawą odpowiedzialności karnej w Prawie budowlanym jest art. 93 pkt. 1. Prawa budowlanego. Zgodnie z treścią przywołanego przepisu prawa, kto projektowaniu lub wykonywaniu robót budowlanych w sposób rażący nie przestrzega przepisów, w tym techniczno-budowlanych oraz zasad wiedzy technicznej podlega karze grzywny.
W przypadku ewentualnej katastrofy budowlanej spowodowanej wadami projektowymi doszło do zagrożenia życia (art. 163 k.k.) lub śmierci człowieka (art. 155 k.k.).
*Od odpowiedzialności dyscyplinarnej wyłączone są czyny podlegające odpowiedzialności zawodowej na podstawie art. 95 Prawa budowlanego czy odpowiedzialności porządkowej na podstawie Kodeksu pracy
**Zapraszam do lektury zagadnienia mojego autorstwa poświęconego odpowiedzialności cywilnej architekta.
31 sierpnia 2023r.
