Zawód architekta polega przede wszystkim na projektowaniu i tworzeniu obiektów budowlanych. Wymaga zorientowania w takich dziedzinach jak urbanistyka, inżynieria, krajobraz czy historia sztuki. Ważna rola w procesie inwestycyjno – budowlanym spowodowała, że charakterystyka odpowiedzialności prawnej architekta rozkłada się następująco:
ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA KONTRAKTOWA – podstawą prawną odpowiedzialności jest ex contractu jest art. 471 Kodeksu cywilnego, w którym dłużnik (architekt) zobowiązuje się do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które odpowiedzialności nie ponosi. Źródło zobowiązania stanowi kontrakt zawarty przez obie strony.
W praktyce strona zamawiająca (inwestor) zleca architektowi (projektantowi) wykonanie dokumentacji projektowej np. z pełnieniem nadzoru autorskiego dla konkretnej inwestycji za umówione wynagrodzenie i w umówionym czasie.
W przypadku ewentualnego sporu inwestor zobowiązany jest do wykazania:
(i) zaistnienia szkody,
(ii) adekwatnego związku przyczynowo – skutkowego.
*W przypadku odpowiedzialności kontraktowej wierzyciel (inwestor) korzysta z domniemania winy.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA DELIKTOWA – podstawą prawną odpowiedzialności ex delicto jest art. 415 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym kto (architekt) z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Źródło zobowiązania stanowi czyn niedozwolony.
W praktyce jeżeli architekt wykonał projekt wadliwy, w wyniku którego dojdzie do katastrofy budowlanej i śmierci osób trzecich, zaistnieją podstawy odpowiedzialności deliktowej.
Architekci, podobnie jak inżynierowie budownictwa, podlegają obligatoryjnemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnoprawnej. Tzw. ubezpieczeniu OC. Warto pamiętać, że zakres opisanej wyżej odpowiedzialności cywilnoprawnej architekta nie jest tożsamy z zakresem polisy ubezpieczeniowej wystawianej przez towarzystwo ubezpieczeniowe.
*Zapraszam do lektury zagadnienia mojego autorstwa poświęconego odpowiedzialności zawodowej i dyscyplinarnej architekta,
**Ponadto, do odpowiedzialności deliktowej stosuje się art. 429 Kodeksu cywilnego, który redaguje, że osoba powierzająca komuś innemu wykonanie czynności, jest także odpowiedzialna za szkodę przez niego wyrządzoną.
***Zakres odpowiedzialności kontraktowej może być modyfikowany treścią kontraktu, a w przypadku deliktu nie ma takiej możliwości.
5 września 2023r.
